به گزارش خبرگزاری «حوزه»، استاد محسن قرائتی در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود با موضوع تفسیر قطره ای به بیان آموزه های آیه 286 سوره بقره پرداخته است.

* آيه               

لا يُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها لَها ما کَسَبَتْ وَ عَلَيْها مَا اکْتَسَبَتْ رَبَّنا لا تُؤاخِذْنا إِنْ نَسينا أَوْ أَخْطَأْنا رَبَّنا وَ لا تَحْمِلْ عَلَيْنا إِصْراً کَما حَمَلْتَهُ عَلَي الَّذينَ مِنْ قَبْلِنا رَبَّنا وَ لا تُحَمِّلْنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ وَ اعْفُ عَنَّا وَ اغْفِرْ لَنا وَ ارْحَمْنا أَنْتَ مَوْلانا فَانْصُرْنا عَلَي الْقَوْمِ الْکافِرينَ

* ترجمه                      

خداوند هیچ كس را جز به اندازه توانایى ‏اش تكلیف نمى‏ كند، هركس آنچه از كارها (ى نیك) انجام دهد به سود خود انجام داده و آنچه از كارها (ى بد) كسب كرده به ضرر خود كسب كرده است. (مؤمنان مى ‏گویند:) پروردگارا! اگر (در انجام تكالیف چیزى را) فراموش یا خطا نمودیم، ما را مؤاخذه مكن. پرودگارا! تكلیف سنگین بر ما قرار مده، آن چنان كه (به خاطر گناه و طغیان) بر كسانى كه پیش از ما بودند قرار دادى. پروردگارا! آنچه را (از مجازات) كه طاقت تحمل آنرا نداریم، بر ما مقرّر نكن و از ما درگذر و ما را بیامرز و در رحمت خود قرارده، تو مولى و سرپرست مایى، پس ما را بر گروه كافران پیروز گردان.

* نکته ها                     

گاهى منشأ فراموشى، سهل انگارى خود انسان است كه قابل مؤاخذه مى ‏باشد. چنانكه خداوند مى ‏فرماید: «كذلك أتَتك ایاتنا فنَسیتَها و كذلك الیوم تنسى» [طه، 126] آن چنانكه آیات ما بر تو آمد و تو آنها را فراموش كردى، همانگونه امروز نیز تو به فراموشى سپرده مى ‏شوى. لذا در این آیه از فراموش‏كارى در كنار خطاكارى، طلب آمرزش مى‏ شود. در ضمن از مجازات ‏هاى سنگین كه در اثر طغیان و فساد امّت ‏هاى پیشین بر آنها تحمیل شد، درخواست عفو مى ‏شود.

در این آیه انسان تمام مراحل لطف را از خداوند مى ‏خواهد: مرحله اوّل عفو است كه محو آثار گناه و عقاب است. مرحله دوّم مغفرت و محو آثار گناه از روح است و مرحله سوّم بهره ‏گیرى از رحمت پروردگار و پیروزى بر كافران مى‏باشد.

«لایكلّف اللّه نفساً الاّ وُسعها» در آیات دیگر نیز فرموده است: «ما جعل علیكم فى الدین من حرج» [حج، 78] و «یرید اللّه بكم الیسر» [بقره، 185] پیامبر اسلام صلى الله علیه و آله نیز فرموده است: من به دین آسان و سهل مبعوث شده‏ام. [بعثنى بالحنیفیة السهلة السمحة« بحار، ج 22، ص‏263]

* پيام ها                      

1- تكالیف الهى، بیش از توان انسان نیست. «لا یكلّف اللّه نفساً الا وسعها»

اسلام، دینِ آسانى است، نه سخت ‏گیرى.

2- اعمال ما آثارى دارد كه بازتابش به خود ما برمى ‏گردد. «لها ما كسبت و علیها ما...»

3- انسان، آزاد و صاحب اختیار است. «لها ما كسبت»

4- انجام یا ترك دستورات الهى، سود وضررش براى خود ماست. «لها... علیها»

5 - كسانى كه مى ‏گویند: «سَمِعنا و أطعَنا» و سراپا عادل و متّقى هستند، بازهم از خطا و نسیان ‏هاى خود نگرانند و دعا مى ‏كنند. «ان نسینا او أخطأنا»

6- به تاریخ گذشتگان و حوادث تلخ آنان بنگریم تا درس عبرت گرفته و به خدا پناه ببریم. «كما حَمَلتْه على الّذین من قبلنا»

7- آداب دعا آن است كه ابتدا به ضعف خود اقرار كنیم؛ «لا طاقة لنا» سپس به عظمت خداوند گواهى دهیم؛ «انت مولینا» آنگاه خواست خود را مطرح كنیم. «واعف عنّا واغفرلنا وارحمنا»

8 - پیروزى اسلام بر كفر، خواسته دائمى مؤمنان است. «وانصرناعلى‏القوم‏الكافرین»